Sinds 3 juli 2021 geldt in de EU een verbod op plastic wegwerpartikelen zoals rietjes, bestek, borden, wattenstaafjes en ballonstokjes.
Vertegenwoordigers van de Europese Commissie hebben in december 2018 een akkoord gesloten om de plasticsoep tegen te gaan. Het akkoord bevat verschillende maatregelen, waarvan de eerste op 3 juli 2021 zijn ingegaan. Sommige plastic wegwerpproducten zijn sindsdien verboden. Daarnaast kregen een aantal producten een verplichte markering. Ook gaan producenten van wegwerpplastic meebetalen aan afvalverwerking.
Onderstaande infographic geeft informatie over de ingangsdata van de verschillende maatregelen.
Verbod
Je mag producten waarvoor een verbod geldt vanaf de dag dat het verbod ingaat niet meer op de markt brengen en verkopen. Oude voorraden mag je nog wel gebruiken en opmaken. Het verbod geldt ook voor producten die gedeeltelijk gemaakt zijn van plastic of bioplastic. De meeste verboden zijn ingegaan op 3 juli 2021. Op 3 juli 2024 komt er nog een verbod bij. Vanaf dat moment zijn losse doppen niet meer toegestaan en zitten deze vast aan de fles. Wanneer je voorraden op zijn, moet je op zoek naar alternatieven.
Markering
Produceer jij plastic wegwerpproducten? Dan is markering door middel van logo’s op plastic producten verplicht. Dit betekent dat je op bijvoorbeeld een koffiebeker vermeldt dat de beker kunststof bevat en in welke afvalbak hij na gebruik thuishoort. Tot slot geeft de markering informatie over de schadelijke effecten van zwerfafval.
UPV
UPV staat voor uitgebreide producenten verantwoordelijkheid. Dat betekent dat je als producent van wegwerpplastic meebetaalt aan het inzamelen van het afval en het opruimen van zwerfafval. De UPV gaat vanaf 1 januari 2023 stapsgewijs in. Regels over de uitvoering worden nog uitgewerkt.
Op termijn komt de Europese commissie met meer maatregelen.
Zo moet 25% van frisdrank- en waterflessen vanaf 2025 gemaakt zijn van gerecycled materiaal. Vanaf 2030 wordt dat 30%. De precieze ingangsdatum en invulling van deze regels zijn nog niet bekend.
Impact
De maatregelen om de plastic soep tegen te gaan hebben impact op zowel de consument als het bedrijfsleven. De verpakkingsindustrie en producenten van plastic producten moeten op zoek naar duurzamere en innovatieve alternatieven. Consumenten moeten bewuster worden van de gevolgen van zwerfafval en de plastic soep. Daarom hebben de EU-lidstaten met elkaar afgesproken om campagnes te voeren.
Met de maatregelen die de Europese Commissie voor ogen heeft zal niet alleen de plastic soep verminderen. Ook verwachten zij dat de maatregelen goed zijn voor 3,4 miljoen ton CO2-reductie. Daarnaast wordt een besparing van 6,5 miljard euro verwacht door verduurzaming en hergebruik van producten.
Statiegeld
De Nederlandse overheid neemt aanvullende maatregelen om zwerfafval tegen te gaan. Sinds 1 juli 2021 geldt een statiegeldsysteem voor kleine plastic drinkflesjes. Op flesjes van minder dan 1 liter zit 15 cent statiegeld. Producenten van de flesjes zijn verantwoordelijk voor de invoering van het statiegeldsysteem. Horeca en kleine bedrijven hoeven de flesjes niet in te zamelen.
Voor flesjes vruchtensap waaraan water of suiker is toegevoegd, geldt ook de statiegeldregeling. Voor flesjes met bijvoorbeeld puur sap geldt de regeling niet.
Inmiddels is er ook 15 cent statiegeld op blikjes voor frisdrank, water en bier. Hoe en waar je de blikjes in moet leveren is nog niet bekend. Horeca en kleine verkopers hoeven geen blikjes in te nemen.